Kiwi

Kiwi lub chiński agrest to jadalne jagody z kilku gatunków drzewiastych winorośli z rodzaju Actinidia. Najczęściej spotykana odmiana owoców kiwi jest owalna, zbliżona do wielkości dużego kurzego jaja. Ma włóknistą, matową zielonobrązową skórkę i jasnozielone lub złote ciało z rzędami malutkich, czarnych, jadalnych nasion. Owoc ma miękką konsystencję o słodkim i niepowtarzalnym smaku. W 2016 r. Chiny wyprodukowały 56% światowej ilości owoców kiwi.

Słowo kiwi jest używane od około 1966 r., kiedy owoce zostały najpierw wyeksportowane z Nowej Zelandii do Stanów Zjednoczonych. Owoce kiwi stały się popularną nazwą dla wszystkich uprawianych w sposób komercyjny zielonych kiwi z rodzaju Actinidia. W Nowej Zelandii skrócone słowo “kiwi” odnosi się do ptaka kiwi lub jest używane jako pseudonim dla Nowozelandczyków.

Kiwi pochodzi z północno-środkowych i wschodnich Chin. Ponieważ był on zwykle zbierany z dzikiej zwierzyny i spożywany w celach leczniczych, roślina była rzadko uprawiana lub hodowana. Uprawa kiwi rozprzestrzeniła się z Chin na początku XX wieku do Nowej Zelandii, gdzie pojawiły się pierwsze komercyjne nasadzenia. Owoc stał się popularny wśród brytyjskich i amerykańskich żołnierzy stacjonujących w Nowej Zelandii podczas II wojny światowej, a następnie został wyeksportowany, najpierw do Wielkiej Brytanii, a następnie do Kalifornii w 1960 roku.

W Nowej Zelandii w latach 40 i 50 XX w. owoc stał się towarem rolniczym poprzez rozwój opłacalnych odmian, praktyk rolniczych, transportu morskiego, magazynowania i marketingu. Większość hodowli w celu udoskonalenia zielonego kiwi zostało wykonane przez Instytut Badań nad Roślinami i Żywnością w latach 1970-1999. W 1990 r. Nowozelandzka Rada ds. Marketingu Owoców kiwi otworzył biuro w Europie w Antwerpii, które stało się główną siedzibą europejskiego rynku ziaren kiwi.

Gatunki i uprawa kiwi

Rodzaj kiwi obejmuje około 60 gatunków. Ich owoce są dość zmienne, chociaż większość z nich jest łatwo rozpoznawalna jako kiwi ze względu na ich wygląd i kształt. Skórka owocu różni się rozmiarem, włochatością i kolorem. Miąższ różni się barwą, soczystością, konsystencją i smakiem. Niektóre owoce są niesmaczne, podczas gdy inne smakują znacznie lepiej niż większość komercyjnych odmian.

Najczęściej sprzedawany owoc kiwi pochodzi z A. deliciosa (rozmytego kiwi). Inne gatunki, które są powszechnie jedzone to A. chinensis (złoty kiwi), A. coriacea (agrest z jaj chińskich), A. arguta (mącznisty kiwi), A. kolomikta (arktyczny kiwi), A. melanandra (fioletowy kiwi), A. polygama (srebrne wino) i A. purpurea (obfity czerwony kiwi).

Actinidia deliciosa

Większość sprzedawanych kiwi należy do kilku odmian A. deliciosa (kiwi rozmytych): “Hayward”, “Blake” i “Saanichton 12”. Mają rozmytą, matową brązową skórkę i jasnozielone mięso. Znana odmiana “Hayward” została opracowana przez Hayward Wright w Avondale w Nowej Zelandii. Początkowo była uprawiana w ogrodach domowych, ale komercyjne sadzenie rozpoczęto w latach 40. XX wieku.

“Hayward” jest najczęściej dostępną odmianą w sklepach. Jest to duży, jajowaty owoc o słodkim smaku. “Saanichton 12”, z Kolumbii Brytyjskiej, jest nieco bardziej prostokątny niż “Hayward” i porównywalnie słodki, ale wewnętrzny rdzeń tego owocu może być twardy. “Blake” może samozapylić się, ale ma mniejszy, bardziej owalny owoc, a smak uważa się za gorszy.

Actinidia chinensis

Actinidia chinensis (złoty kiwi) ma gładką, brązową skórkę o kształcie dzioba przy nasadzie łodygi. Barwa miąższu waha się od jasnozielonego do wyraźnego, intensywnego żółtego. Gatunek ten jest słodszy i bardziej aromatyczny w smaku w porównaniu do A. deliciosa , podobnie jak niektóre subtropikalne owoce. Jedna z najbardziej atrakcyjnych odmian ma czerwoną “tęczówkę” wokół środka owocu i żółtego miąższu na zewnątrz. Żółte owoce uzyskują wyższą cenę rynkową, a ponieważ są mniej owłosione niż rozmyte kiwi, są bardziej smaczne w konsumpcji bez obierania.

Odmiana komercyjna tego czerwonego owocu kiwi, opatentowana jako EnzaRed, jest odmianą chińskiej odmiany hong yang.

“Hort16A” jest złotą odmianą kiwi sprzedawaną na całym świecie jako Zespri Gold. Ta odmiana odniosła znaczące straty w Nowej Zelandii od końca 2010 do 2013 ze względu na bakterię PSA. Stwierdzono, że nowa odmiana złotego owocu kiwi “Gold3” jest bardziej odporna na choroby i większość hodowców zmieniła uprawy na tę odmianę. “Gold3”, sprzedawany jako SunGold, nie jest tak słodki jak poprzedni “Hort16A”.